AZERBAYCANLI BÜYÜK DÜŞÜNÜR VE ŞAİR NİZAMİ GENCEVİ, 880. DOĞUM YILINDA PARİS UNESCO’DA ANILDI

Azerbaycanlı Büyük düşünür ve şair Nizami Gencevi, doğumunun 880. yılında UNESCO’da Azerbaycan’ın UNESCO Nezdindeki Daimi Temsilciliği tarafından düzenlenen bir etkinlikle anıldı. Paris UNESCO’da düzenlenen anma etkinliğinde konuşan Azerbaycan’ın UNESCO Nezdindeki Daimi Temsilci Büyükelci Elman Abdullayev,Azerbaycan’ın büyük düşünür ve Şairlerinden Nizami Gencevi’nin doğumunun 880’nci yıl dönümü dolayısıyla Azerbaycan’ın bu byük evladını anmak üzere burda bulunuyoruz “dedi. Büyükelçi Abdullayev, ” Doğum ve ölüm tarihleri kesin olarak bilinmediği gibi hayatı hakkında gerek tezkirelerin verdiği bilgiler gerekse yapılan yeni araştırmalarda elde edilen sonuçlar yeterli değildir; son derece sınırlı da olsa hayatına dair en sağlıklı bilgiler kendi eserlerindeki bazı ifadelere dayanmakta olduğunu “ifade eden Büyükelçi,” Genel kanaat 535-540 (1141-1145) yılları arasında dünyaya geldiği yönündedir. UNESCO, 1141 tarihini esas kabul ederek şairin doğumunun 850. yılına rastlayan 1991 yılını Nizâmî yılı ilân etmiştir. Bazı kaynaklarda doğum yerinin Kum ve Tefreş olduğu belirtilirse de babasının Gence’ye gelip yerleştiği ve Nizâmî’nin orada doğduğu kabul edilmekte olduğunu “söyledi. “Gence’de iyi bir eğitim gördüğü, dil ve edebiyat yanında astronomi, felsefe, coğrafya, tıp ve matematik okuduğu, mûsikiye ilgi duyduğunu ” Belirten Büyükelçi Elman Abdullayev, Gencevi’nin Farsça ve Arapça’dan başka Pehlevîce, Süryânîce, İbrânîce, Ermenice ve Gürcüce gibi dilleri de öğrendiği anlaşılmakta olduğunu “dile getirdi. Nizami Gencevi’yi anma etkinliğinde konuşan UNESCO’nun Kültürden sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ernesto Ottone, ” UNESCO, 1141 tarihini esas kabul ederek şairin doğumunun 850. yılına rastlayan 1991 yılını Nizâmî yılı ilân etmiş olduğunu “anımsatan Ottone, ” Nizâmî, eğitim döneminden sonra resmî bir görev almayıp çevredeki devlet adamlarına yazıp gönderdiği şiirlerden elde ettiği para ile geçinen bir şahsiyet olduğunu ” söyledi.UNESCO, Genel Konferansı 40. Dönem Başkanlığı’na seçilen ve bu görevi yürüten Türkiye’nin. UNESCO Nezdindeki Daimi Temsilçi Büyükelçi Altay Cengizer, Nizami Gencevi’nin 880. Doğum yılı anma etkinliğinde konuşan Büyükelçi Cengizer; ” Nizâmî bir saray şairi olmayıp hükümdarlar, emîrler ve eşrafın yakın çevresinde bulunmak yerine mütevazi bir hayatı tercih etti, böylece hem halk ve yöneticiler hem de şairler tarafından saygı gördüğünü “ifade ettiği konuşmasında” Kendileri için şiir yazdığı devlet adamları arasında Irak Selçuklu Hükümdarı II. Tuğrul, Azerbaycan atabeglerinden Nusretüddin Cihan Pehlivan b. İldeniz, Kızılarslan, Nusretüddin Ebû Bekir b. Muhammed, Merâga hâkimi Alâeddin Körpearslan, Erzincan Mengücüklü hâkimi Melik Fahreddin Behram Şah ve Musul Atabegi İzzeddin Mes‘ûd b. Arslanşah bulunmaktadır ” dedi. Büyükelçi Altay Cengizer, “Hâkānî-yi Şirvânî ve Evhadüddîn-i Enverî ile çağdaş olan Nizâmî’nin ölümüyle ilgili olarak kaynaklarda 570-614 (1174-1217) yılları arasında çeşitli tarihler verilmektedir; kendisine atfedilen bir mezar taşının ona aidiyeti şüphelidir.Eserlerinin yazılış tarihlerinden hareketle onun altmış yaşlarında iken 597-611 (1201-1214) yılları arasında öldüğünü söylemek mümkündür. Kabri eski Gence şehrinde olup burada son zamanlarda Azerbaycan mimarisine göre bir anıtmezar yaptırıldığının bilindiğini “söyledi.